Αυτοεκτίμηση – Αυτοπεποίθηση

Ο φαύλος κύκλος της χαμηλής αυτοεκτίμησης. 

Ψυχολόγος Ψυχοθεραπεύτρια Ψυχοθεραπεία Ηλιούπολη Άγιος Δημήτριος Δάφνη Υμηττός

Ο εσωτερικός παραμορφωτικός καθρέπτης του εαυτού μας

H αυτοεκτίμηση αποτελεί κεντρικό θέμα, που απαντάται σε αρκετές ψυχολογικές δυσκολίες. Μια αλλοιωμένη αυτοεκτίμηση (είτε πολύ χαμηλή, είτε αντισταθμιστικά πολύ υψηλή) επηρεάζει αναμφισβήτητα τη σχέση με τον εαυτό μας και τους άλλους, αλλά και την ποιότητα της ζωής μας.

Η  θετική εικόνα του εαυτού μας παίζει σημαντικό ρόλο σε όλα τα πεδία της ανθρώπινης ζωής, όπως  η εργασία, οι διαπροσωπικές και οι κοινωνικές σχέσεις. Επιτρέπει την αυτοπραγμάτωση του ατόμου, την εκπλήρωση των επιθυμιών του, την τοποθέτηση στόχων και ορίων και τη διεκδίκηση των δικαιωμάτων του. Το άτομο με χαμηλή αυτοεκτίμηση συναρτά τη γνώμη για τον εαυτό του από την γνώμη που έχουν οι άλλοι για εκείνο. Η χαμηλή αυτοεκτίμηση μπορεί να τροφοδοτεί αισθήματα έντονης ντροπαλότητας, που μπορούν να φτάνουν μέχρι τον υπέρμετρο φόβο να παρευρεθεί σε κοινωνικές καταστάσεις, όπου πιστεύει ότι θα δεχθεί αρνητική κριτική.

Επίσης, τα άτομα που υποφέρουν  από χαμηλή αυτοεκτίμηση δυσκολεύονται πολύ να δεχθούν φιλοφρονήσεις. Τα θετικά σχόλια τους δημιουργούν μια ασυνέχεια ανάμεσα σε αυτό που σκέπτονται τα ίδια για τον εαυτό τους και αυτό που λαμβάνουν από τους  άλλους.

Η χαμηλή αυτοεκτίμηση συνοδεύεται  συχνά με το αίσθημα κατωτερότητας και συνδέεται με το άγχος επίδοσης, που λειτουργεί σαν τροχοπέδη για το άτομο απέναντι στην ανάληψη νέων ρόλων ή νέων προκλήσεων που πιθανόν να συναντά στην πορεία της ζωής του.

Το άτομο με χαμηλή αυτοεκτίμηση προσπαθεί να αποφύγει την αποτυχία, που θεωρεί βέβαιη για τον εαυτό του. Δεν  αναλαμβάνει πράγματα στα οποία θεωρεί ότι δεν μπορεί να ανταποκριθεί πολύ καλά. Υιοθετεί μια στρατηγική αποφυγής του κινδύνου που εμπεριέχει κάθε νέα προσπάθεια, ακυρώνοντας εκ των προτέρων κάθε πιθανότητα να επιτύχει. Αυτή η παθητική συμπεριφορά μπορεί να λαμβάνει τη μορφή της αναβλητικότητας, της έλλειψης κινήτρου ή του αισθήματος της ματαιότητας για την εκτέλεση ενός έργου.  

Το αίσθημα της αυτοεκτίμησης και η πίστη στις ικανότητές μας  οικοδομούνται πρωταρχικά, κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας, όπου δομείται και η προσωπικότητα του ατόμου.  Ένα ασφαλές οικογενειακό περιβάλλον επιτρέπει στο άτομο να αναπτύξει επαρκώς το αίσθημα της εσωτερικής ασφάλειας και επάρκειας, το οποίο είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την αντιμετώπιση των αντιξοοτήτων και των προκλήσεων της ζωής. Ένα επικριτικό οικογενειακό περιβάλλον δημιουργεί στο αναπτυσσόμενο άτομο αμφιβολίες για τις ικανότητές του να ανταπεξέρχεται στις δυσκολίες. Η αναγνώριση των αναγκών και των συναισθημάτων του παιδιού αποτελεί τη βάση για μια θετική σχέση με τον εαυτό του. Όταν όμως η ανάγκη αναγνώρισης του παιδιού παραγνωρίζεται, όταν η αυτονομία του περιχαρακώνεται  ή όταν το πρώτο οικογενειακό περιβάλλον είναι αγχογόνος πηγή δυσφορίας και θλίψης, πλήττεται σημαντικά και το αίσθημα επαρκούς αυτοεκτίμησης και αυτοπεποίθησης του ατόμου.

Τρέχουσες αποτυχίες στη ζωή ενός ατόμου μπορούν να επηρεάσουν την αυτοεκτίμησή του. Τέτοια γεγονότα μπορεί να είναι ή διακοπή μιας ερωτικής σχέσης, ή η απώλεια της εργασίας. Μοιάζει όμως αυτά τα γεγονότα να ενεργοποιούν την ήδη προϋπάρχουσα ευθραυστότητα του ατόμου, που έχει δεχθεί πλήγματα στην αυτοεκτίμησή του ήδη ως παιδί. Το άτομο μπορεί να βοηθηθεί από την ψυχοθεραπεία ώστε:

Να κατανοήσει τις αιτίες της χαμηλής αυτοεκτίμησης.

Να διερευνήσει τον τρόπο με  τον οποίο η χαμηλή αυτοεκτίμηση δομήθηκε από τις εμπειρίες της παιδικής του ηλικίας, ώστε να μπορέσει να αποδεσμευτεί από την τοξική επιρροή τους.

Να επεξεργαστεί και να εκφράσει με ελεγχόμενο τρόπο τα συναισθήματα, που γεννήθηκαν από την αρνητική κριτική  και τις τραυματικές εμπειρίες που τροφοδότησαν την παραμορφωτική εικόνα για τον εαυτό του.

Να κατανοήσει τον τρόπο με τον οποίο οι αγχογόνες εμπειρίες του παρελθόντος μπορούν να παρεισφρύουν  στο παρόν, να παρεμποδίζουν τη δράση του ατόμου και να το ακινητοποιούν.

Μέσα από αυτή τη διεργασία μπορεί  να βελτιώσει την εικόνα του εαυτού του, να αναλάβει την ευθύνη της δράσης του και να οικοδομήσει μια υγιή αυτοεκτίμηση απαραίτητη για την αυτοεκπλήρωση και την προσωπική ευημερία.


Για άμεση αποστολή ηλεκτρονικού μηνύματος :